سبد خرید شما خالی است!
بستن
شکایت خیلی از معلمها از کمبود توجه و دقت کودک است. خیلی از آنها با اشتیاق و علاقه سر کلاس در میآیند، اما بعد از چند دقیقه، همه تمرکز و حواسشان را از دست میدهند. طوری که نیمی از کلاس میگذرد و در تمام این مدت سرگرم فکر کردن و بازیگوشی توی ذهن خودشان بوده اند. شاید به نظر برسد که یک ربع یا بیست دقیقه حواس پرتی، ضرر زیادی نداشته باشد و بعد از این مدت، بتوانند به ادامه درس گوش بدهند. اما مشکلات حواس پرتی و عدم توجه و دقت کودک از این هم بیشتر است. حواس پرتی گاهی باعث رفتارهای سرزده، بدون فکر عمل کردن، بیش فعالی، نبود تمرکز و توجه جزئی به اطراف باشد.
برای معلمی که با یک دانش آموز کم توجه روبرو میشود، اولین سوال این است که این کودک چه مشکلی دارد؟ در حالی که کم توجهی یک اتفاق عادی است. حتی در بزرگسالی هم ما با این مشکل روبرو میشویم. و خواسته زیادی از کودک است که همیشه توجهش به کلاس و صحبتهای معلم باشد.
کم دقتی باعث افت تحصیلی زیادی در کودک میشود. مخصوصاً کودکی که فرصت تخلیه هیجانش را نداشته باشد. محیطهای پر تنش یا محیطهایی که در آن کودک فرصت بازی کردن نداشته باشد، باعث این مشکل میشوند. اما راه حلش این نیست که محیط بیرون را عوض کنیم. کودک میتواند یاد بگیرد که تمرکزش را در هر محیطی حفظ کند.
بعد از همه اینها، افت تحصیلی خودش را در نمرههای درسی نشان میدهد. شکایت کردن قبل از این که نمرههای پایان ترم بیاید، شبیه بهانه جویی میشود! با این حال نمیتوان دست روی دست گذاشت و منتظر شد تا افت تحصیلی به نتیجه نادرستی برسد! لازم است که قبل از این که صدای پدر و مادرها در بیاید، و یا از سیستم آموزشی ایراد بگیرند، فکری به حال این موضوع کرد.
این موضوع را هم باید در نظر بگیریم که آموزش توجه و دقت را در هیچ کتاب درسی ای نمیتوان پیدا کرد. آموزش این مهارتهای نرم که لازمه رشد و شکوفا شدن استعدادهای یک کودک است، جزو توانمندیهای یک معلم است. روش تدریس هر معلم تا حدی فرق میکند. حتی تشخیص کم دقتی هم توی کتابهای درسی نیاورده شده است! بنابراین معلم برای ارتقای این مهارتها، نیاز به کمک بیشتری دارد.
نقاشی کشیدن مثل آب روی آتش!
شاید به نظرتان مسخره بیاید، اما نقاشی کشیدن برای یک کودک منبع تمرکز و توجه است. تصور کنید کودکتان سه ساعت روی یک صندلی بنشیند و با دقت کاری را انجام بدهد. توی دلتان آرزو کردید که بالاخره بشود؟ یک بار دفتر نقاشی را دستش بدهید و ببینید چند ساعت همان جا مینشیند و نقاشی میکند! البته قبلش باید کمی هم نقاشی یادش بدهید.
راه حل ساده تر این است که چند تا مدل طراحی جلویش بگذارید. مثلاً طراحی کردن یک هواپیما از روی مدل، برای کودک لذت بخش است. کشیدن طرحهای آشنا، مثل درخت، ماشین و… از طرحهای حیوانات که کودکان امروزی خیلی کمتر با آنها روبرو میشوند، جذاب تر هم هست.
از نقاشی کردن به داستان شنیدن علاقه مند میشود!
نقاشی کردن برای یک مدت کوتاه میتواند برای کودک جذاب باشد. حالا تصور کنید که قرار است با نقاشی کشیدن، یک داستان هم تعریف کند. داستان شنیدن هم یکی از روشهای افزایش تمرکز در کودکان است. کودک برای شنیدن انتهای داستان، مدت زیادی صبوری میکند. داستانهایی که ابتدا و میانه و پایان درستی دارند، کودک را پای قصه نگه میدارند! مدت زمان زیادی نمیگذرد که کودک با گوش دادن به قصه، تمرکزش بالاتر میرود.
قصههای صوتی و انیمیشنها، به کودک یاد میدهد که برای مدت طولانی تری روی یک موضوع تمرکز و دقت کند. و به مرور یاد میگیرد که هیجانش را با نقاشی کشیدن و قصه گفتن، تخلیه کند.
محصولات کمک آموزشی دیگر
یکی از معروف ترین محصولات کمک آموزشی برای افزایش دقت و توجه در کودکان، پازل است! پازل حل کردن در شکل و اندازه های مختلف، باعث می شود که کودک تمام تمرکزش را به قطعه های پازل بدهد. پیدا کردن جای همه قطعه ها، آن قدرها کار ساده ای نیست. کودک علاقه پیدا می کند که خودش همه مراحل پیدا کردن، چیدن و کامل کردنش را انجام بدهد. کاری که لذت عمیقی به او می دهد و حالش را تازه می کند.
انسان به طور ذاتی موجودی حقیقت جو و علم طلب است. او درس خواندن را دوست دارد علاقه دارد که بیاموزد و حقایق را دریابد. اما این علاقه ذاتی در اکثر دانشآموزان پنهان مانده و فرصت ظهور و بالندگی پیدا نکرده است. چرا که اکثر معلمها و والدین، به دانشآموزان میگویند که باید درس بخوانند و تلاش کنند در حالی که روش درست مطالعه را به آنها آموزش ندادهاند. با نشانه آموز همراه باشید.
کودک مقدمات خواندن را به طور رسمي در کلاس اول دبستان ياد ميگيرد.
روش تدریس معلم، کتابهای آموزشی و وسایل کمک آموزشی تا حدی در یادگیری تاثیر دارند. اما رفتار مربیان و والدین و اطرافیان کودک تاثیر بنیادی در یادگیری کودک در سالهای آتی دارد.
بازیهای دوران کودکی و حرفهایی که با او زده میشود، اندیشه کودک را برای مطالعه آماده میکند. كودكاني كه در بزرگسالي در شمار مطالعه كنندگان خوب و ماهر قرار دارند، بيشتر آنهايي هستند كه خوب فكر كردن، خوب گوش دادن و خوب حرف زدن را در كودكي آموختهاند.
حال این پرسش مطرح میشود که آیا نمیتوان در سنین بالاتر به آموزش روش صحیح مطالعه پرداخت؟ مطمئنا پاسخ آری است. در هر سن و سالی میتوانید روش درست درس خواندن را بیاموزید و آن را به کار بگیرید. در این مقاله روشهای صحیح درس خواندن و مطالعه مفید و مؤثر ارائه شده است.
برای داشتن مطالعهای اثربخش چه کنیم؟
اگرچه بسیاری از دانشجویان به مطالعه در کتابخانه معتقد هستند، اما دانشمندان علم ادراک بر این باورند که تغییر متناوب محیط مطالعه برای یادگیری مؤثرتر است. چرا که حافظه انسان بر اساس موقعیت و مکان شکل میگیرد؛ در نتیجه تغییر محیط مطالعه، میزان به خاطرسپردن چیزهایی که یاد گرفتهاید را افزایش خواهد داد.
در مطالعه گروهی میتوانید اشکالات درسی خود را با دوستانتان در میان بگذارید و بهتر مطالب درسی را متوجه شوید. این فعالیت گروهی ممکن است حتی منجر به پیدا کردن یک دوست جدید شود.
غرق شدن در خیل عظیم جزوهها و کتابهای درسی متعدد شیوه موثری برای یادگیری نیست. بلکه بهترین شیوه تمرکز بر روی یک موضوع و وقت گذاشتن بر روی آن تا زمان تسلط کامل بر روی مطالب موجود در آن کتاب میباشد. به عبارت سادهتر از این شاخ به آن شاخ نپرید. در این صورت کمتر خسته شده و بیشتر یاد میگیرید.
بهتر است موسیقی بیکلام باشد. گوش دادن به موسیقی طبیعت به فعالیت مغز و جلوگیری از حواسپرتی ناشی از صداهای دیگر کمک میکند. همچنین موسیقی کلاسیک گیرندگی مغزتان را نسبت به یادگیری و دریافت اطلاعات بیشتر میکند.
اگر یادگیرنده دیداری هستید، استفاده از تصویر کمک زیادی میکند. در یادگیرندگان شنیداری، بلند خواندن و تکرار مطالب با صدای بلند مؤثر است. اگر فردی فیزیکی و نیازمند حرکت هستید، درحالیکه از حرکت دستهایتان استفاده میکنید، درس را برای خودتان تعریف کنید؛ این کار به خاطر سپردن را برایتان سادهتر میکند.
موضوعاتی مانند ریاضی به تمرین و حل مسئله زیاد نیاز دارند. در علوم انسانی مثل تاریخ و ادبیات بیشتر بر پیوند اطلاعات و به خاطر سپردن نکاتی
مثل تاریخها و عبارات تکیه میشود.
بعد از مدتی مطالعه استراحت کوتاهی داشته باشید. هیچگاه بیشتر از 90 دقیقه را به مطالعه مداوم اختصاص ندهید. بهتر است بعد از هر 50 دقیقه مطالعه، 10 دقیقه استراحت کنید و بعد از تجدید قوا، دوباره به مطالعه بپردازید. خواهید دید که انرژیتان بیشتر میشود.
یکی از بهترین و مؤثرترین روشهای صحیح درس خواندن روش«PQRST» است. این روش بیشتر مناسب مطالعه دروس خواندنی و حفظی است. مراحل این روش به صورت زیر است:
در ابتدای مطالعه یک فصل یا کتاب، به سرعت تمام آن فصل یا کتاب را یک بار از نظر بگذرانید به این صورت که عنوانها، تصاویر، مثالها، نکات برجسته و خلاصه یا چکیده را بخوانید تا یک برداشت کلی از مفاهیم بهدست آورید. در این مرحله، شما علاوه بر آشنایی مقدماتی با موضوع، میتوانید تا حد زیادی نکات اصلی و فرعی را تشخیص دهید.
بعد از پشت سر گذاشتن مرحله پیشخوانی و آشنایی کلی با مطالب، سعی کنید در رابطه با موضوع مطالعه،
سؤالهایی را طرح کنید. طرح سوال، ممکن است وقتگیر باشد و مشکل به نظر برسد ولی باعث افزایش حس کنجکاوی و ایجاد انگیزه در یادگیرنده میشود. به عقيدهي روان شناسان، عامل كنجكاوي موجب افزايش اشتهاي ذهن براي يادگيري بيشتر ميشود و اطلاعاتی که حاصل پرسشهای مطرح شده باشند، بيشتر در حافظه باقي ميماند.
در این مرحله باید به صورت کاملاً مفهومی و دقیق، به مطالعه مطالب بپردازید و پاسخ سؤالات مطرح شده در مرحله قبل را بیابید؛ سپس خلاصهای از مطالبی که خواندهاید را یادداشت برداری کنید و درباره آنچه که خواندهاید فکر کنید و سعی کنید آن را به آموختههای قبلی خود ربط دهید.
در این مرحله باید مطالبی را که در مرحله قبل خواندهاید، برای خودتان بازگو کنید. سعی کنید مطالب را به زبان خودتان و آن طور که راحتتر هستید، بازگو کنید. این مرحله به شما کمک میکند بخشهایی را که خوب یاد نگرفتهاید، تشخیص دهید و آنها را از نو بخوانید.
در این مرحله میبایست آنچه را که آموختهاید، آزمون دهید. این آزمون میتواند به صورت تستی یا تشریحی باشد. برای این کار میتوانید از آزمونهای سالهای قبل یا آزمونهای استانداردی که قبلا تهیه شده، استفاده کنید.
با این کار خود را ارزیابی میکنید و در عین حال به مرور مطالب میپردازید. این بخش مهمترین قسمت مطالعه است زیرا باعث ثبت اطلاعات در ذهن میشود و جلوی فراموشی را میگیرد.
بر اساس پژوهش¬های صورت گرفته، اجرای روش «PQRST» به طور کامل، می¬تواند بازده و بهرهوری مطالعه را تا 80 درصد افزایش دهد و مطالب مورد مطالعه در ذهن را سازماندهی کرده و در حافظه بلند مدت قرار دهد.
در زندگی امروزه، رسیدگی به امور تحصیلی فرزندان جزئی از وظایف والدین شدهاست. برخی والدین به دلایل مختلف از جمله نداشتن تحصیلات کافی یا پرمشغله بودن، نمیتوانند به وضعیت درسی فرزندشان رسیدگی کنند.درچنین شرایطی کمک خواستن از معلم خصوصی میتواند پیشنهاد مناسبی باشد.
برای برخی از کودکان، معلم مدرسه و کتابهای درسی کافی است تا وضعیت درسی مطلوبی داشته باشند. اما برخی دانشآموزان اینگونه نیستند و بدون توجه و رسیدگی در منزل، نمیتوانند از پس درسهایشان برآیند.
در چنین شرایطی، داشتن یک معلم خصوصی در برخی از درسها میتواند گزینهی مناسبی باشد. حال، این سؤال مطرح میشود که چه دانشآموزانی به معلم خصوصی نیاز دارند؟ در این نوشتار، به 6 نشانه که نشان میدهد کودک شما به معلم خصوصی نیاز دارد، مطرح شده است.
ممکن است با دیدن نتایج آزمونهای فرزندتان شوکه شوید یا اینکه معتقد باشید فرزندتان توانایی بیشتری دارد که از آن استفاده نمیکند. در چنین شرایطی با معلم فرزندتان صحبت کنید و علت را جویا شوید.
معلم نقاط ضعف و مشکلات درسی دانشآموزان را بهتر از هر کسی میداند. به عنوان مثال میداند که کودک شما در کلاس به اندازه کافی به درس توجه دارد یا اینکه مرتب حواسش پرت میشود و با همکلاسیهایش صحبت میکند.
باید قبل از فکر کردن به معلم خصوصی با معلم مدرسه فرزندتان مشورت کنید و علت واقعی افت یا عدم پیشرفت او را متوجه شوید.
در این صورت میتوانید وضعیت فرزندتان را به معلم خصوصیای که برایش خواهید گرفت، گزارش دهید و نتیجه بهتری بگیرید.
برخی کودکان به انجام تکالیف درسی و مطالعه درس اهمیت نمیدهند و مرتب آن را به تاخیر میاندازند. اگر این کوتاهیها و تنبلی کردنها گهگاهی اتفاق بیفتد، قابل قبول است. اما اگر این حالت دائمی باشد، نشاندهنده یک مشکل مهم و اساسی در فرزندتان است. به ویژه اگر کودک به تذکرات معلمان و والدین نیز اهمیت ندهد، باید به دنبال راه حل اساسی برای حل این مشکل باشید.
معلم خصوصی میتواند انگیزه و اشتیاق کافی برای انجام تکالیف درسی را در کودک ایجاد کند. او میتواند عادت تنبلی کودک را به عادت مطالعه و تمرین مرتب و منظم تغییر دهد زیرا معلم خصوصی نظارت مستقیم و فردی بر امور تحصیلی دانشآموز دارد.
گاهی برخی دانشآموزان متوجه مطالب درسی نمیشوند و با وجود تلاش زیاد، نتیجه مطلوبی نمیگیرند زیرا آنها دیرآموزتر از دیگران هستند و در برخی یا همه درسها ضعیفاند.
آنها ممکن است هوش لازم برای فهمیدن برخی مباحث را نداشته باشند. به عنوان مثال بعضی دانشآموزان در درس ریاضی ضعیف هستند یا در دروس خواندنی مشکل دارند. این ضعف موجب میشود که این بچهها از درس عقب بیفتند و درنتیجه بیانگیزه شوند.
در چنین شرایطی معلم خصوصی میتواند کمک کننده باشد و با آموزش و توضیح مضاعف درس به دانشآموز، این مشکل را در او برطرف کند.
گاهی اوقات خود کودک اعتراف میکند که در یادگیری دروس و مباحث جدید، مشکل دارد و از این وضعیت ناراضی است.
او میگوید که از دیگران عقب میماند و نمیتواند درس را به خوبی یاد بگیرد. این گفتهها نشان میدهد که فرزند شما تمایل به یادگیری و رقابت با همکلاسیهایش دارد و از شما کمک میخواهد.
اگر به او کمک نکنید، اعتماد به نفسش را از دست خواهد داد. اگر خودتان نمیتوانید به او کمک کنید، از معلم خصوصی کمک بگیرید.
در این صورت خواهید دید که نگرانی او از بین رفته و اعتماد به نفس تازهای در او شکل میگیرد. این کار همان چیزی است که دانشآموز برای پشت سر گذاشتن ضعفهای تحصیلی و مشارکت در بحثهای کلاسی به شدت نیازمند آن است.
اشتغال پدر و مادر در بیرون از منزل، مشکلات خانوادگی، افزایش سن دانشآموز و سختتر شدن مطالب درسی، تغییر شیوههای آموزشی و… از عواملی است که موجب کمرنگتر شدن رابطه میان فرزند و والدین میشود.
گاهی اوقات این موارد باعث افت تحصیلی فرزندان میشود. در چنین شرایطی میتوان این مسئولیت را به فردی مطمئن در خارج از منزل واگذار کرد. بهترین فرد میتواند یک معلم خصوصی کارآزموده باشد. به کمک معلم خصوصی میتوانید بر یادگیری کودکتان کنترل داشته باشید و رابطهای غیرمستقیم با فرزندتان برقرار کنید.
برخی کودکان از مشکلاتی مانند بیشفعالی، واژه کوری (ناتوانی فرد در خواندن بعضی کلمات)، کمبینایی، کمشنوایی و … رنج میبرند و همین مشکلات باعث میشود که نسبت به همسالان خود، یادگیری و پیشرفت سختتر و کندتری داشته باشند.
برای چنین بچههایی، معلمان کار آزموده و با تجربه و متخصصی وجود دارند که توانایی کمک کردن به این نوع دانشآموزان خاص را داشته و میتوانند به راحتی به آنها آموزش دهند و یادگیری را در وجود آنها نهادینه و پایدار کنند.
یک معلم خصوصی حرفهای که با آموزش به این نوع دانشآموزان آشنایی داشته باشد، میتواند تاثیر بسیار مثبتی در وضعیت درسی کودک بگذارد. این معلمان نه تنها میتوانند در درسها به کودک کمک کنند، بلکه علاقه و انگیزه را در دانشآموز افزایش میدهند و برخی مهارتهای ارتباطی را نیز به او میآموزند.
تشویق کودک موجب میشود که او حسّ خوبی نسبت به خود داشته باشد و احساس لیاقت و کفایت داشتن در او رشد کند. بچّهها در حالی که برای انجام کاری تلاش میکنند و مهارت جدیدی میآموزند، نیاز به توجّه و تشویق والدین و اطرافیان بزرگسال خود دارند.
تشویق غذای روح و روان کودک است و باعث ایجاد پشتکار و میل به تمرین بیشتر در او میشود.
حالا این سؤال مطرح میشود که تشویق چگونه باید باشد و تا چه اندازه باید کودک را تشویق کنیم؟ آیا باید برای تمام رفتارهای کودک، تشویقی درنظر بگیریم؟
تشویق به صورت مادّی باشد یا غیرمادّی؟ برخی از والدین از اینکه کودک خود را تشویق کنند، واهمه دارند زیرا فکر میکنند که ممکن است کودکشان لوس بار بیاید. حدّ تعادل تشویق چه اندازه است؟ در این نوشتار به این سؤالات پاسخ خواهیم داد.
اگر کودکمان تحسین غیر واقعی و آفرین گفتنهای دروغین را متوجّه شود، احساس ناامیدی در او ایجاد میشود. این نوع تشویق نه تنها تاثیر مثبتی در کودک ندارد، بلکه حس بیکفایتی در او ایجاد میکند.
در صورتی که کودکمان متوجه ساختگی بودن تشویق نشود، دچار غرور شده و خود را بهتر و بالاتر از آنچه که هست میبیند. همیشه با کودکتان واقعی رفتار کنید تا او هم واقعی بودن را از شما بیاموزد. رفتارهای ریاکارانه از همان دوران کودکی در انسان پرورش مییابد. اجازه دهید که کودکتان طعم واقعی تشویق را بچشد و از آن لذّت ببرد.
در تشویق کردن اغراق نکنید. میزان تشویق و تقدیر از کودک، نباید بیشتر از ارزش کار کودک باشد. اگر تشویق خیلی بزرگ باشد، کودک فکر میکند کاری که به خاطر آن تشویق شده، وظیفهای خارج از معمول است و برای انجام هر کاری جایزه میخواهد.
به عنوان مثال برای انجام کارهای روزانه مانند مسواک زدن، گفتن یک جمله تحسینآمیز کافی است و البته به مرور زمان باید این کار در او نهادینه شده و برای انجام دادن آن نیاز به تشویق ما نداشته باشد.
به جای به کار بردن جملات و برچسبهای کلی همچون «پسر خوب» که به شخصیت کودک مربوط است، بهتر است رفتارهای فرزندتان را مورد توجه قرار دهید. جملات کلی برداشت مشخصی را به فرزندتان القاء نمیکند، چون هر کودک بنا به تصوری که در ذهن دارد، رفتارش را مثبت یا منفی برداشت میکند.
رفتار مثبت فرزندتان را با جملات واضح و مشخص توصیف کنید تا او معنای رفتار مطلوب را درک کند. برای این منظور همیشه بلافاصله بعد از یک رفتار مطلوب، او را تشویق کنید و تشویق کردن را به زمان خاصی موکول نکنید.
بهتر است به تشویقهای خود جنبهی مادی ندهید. البته گاهی اوقات خریدن اسباببازی یا خوراکی مورد علاقهی کودک اشکالی ندارد به شرطی که او را عادت ندهید که در ازای انجام هر کاری برایش چیزی میخرید. در این صورت کودک به گرفتن پاداش به صورت رشوه، عادت میکند و این روش موجب میشود تا کودک به یک معاملهگر زیرک، تبدیل شود و از طرفی تشویقهای مادی موجب تقویت روحیهی مادیگرایی در کودک میشود که این مسئله چیز مطلوبی نیست.
دین مبین اسلام در این مورد توصیه کرده است که ایجاد سروری و احساس افتخار در فرزندان ایجاد کنید تا خودشان به انجام عمل شایسته بپردازند. به عنوان مثال یکی از رفتارهای خوب و شایسته کودکتان را در حضور خودش و در مجلسی که دیگران هم حضور دارند، مطرح کنید. این میتواند عامل خوبی برای تشویق او باشد یا اینکه اگر نقّاشی قشنگی کشیده، آن را به دیوار نصب کنید.
هدف از تشویق کردن، ایجاد انگیزه و اشتیاق است اما چگونه میشود که گاهی این اشتیاق از بین میرود؟! بگذارید داستانی را برایتان بگویم:
پیرهمردی در کوچهای که کنار دبستان پسرانه بود، زندگی میکرد. پسربچهها بعد از تعطیل شدن مدرسه، به کوچه میریختند و قوطیهای نوشابه را با لگد به در و دیوار میکوبیدند و از سر و صدای ایجادشده لذت میبردند.
پیرهمرد که از این سر و صدا به تنگ آمده بود، چارهای اندیشید. به آنها گفت: «چه کار هیجانانگیزی انجام میدهید! از این کار شما خیلی خوشم میآید. از فردا برای این کار به شما 10000 تومان خواهم داد.»
از فردای آن روز، بچهها به خاطر پولی که قرار بود بگیرند، بسیار خوشحال و با انگیزه بودند و با قدرت بیشتری قوطیها را شوت میکردند.
پیره مرد به مرور زمان پول بچهها را کم کرد تا جایی که به آنها فقط روزی 1000 تومان میداد. پسربچهها که دیگر 1000 تومانی به چشمشان ناچیز بود، حاضر نشدند به خاطر این مبلغ کم، کاری را بکنند که قبلا بدون هیچ تشویقی از آن لذت میبردند.
بنابراین از تشویق بهجا و در حد مشخص استفاده کنید و اجازه دهید که کودکانتان گاهی بدون تشویق از کاری که انجام میدهند لذت ببرند. لذت بردن از موفقیتها هم نوعی تشویق محسوب میشود.