تقویت حافظه برای همهی افراد یک ویژگی مثبت محسوب میشود.تقویت حافظه برای دانشآموزان و دانشجویان که در حال درس خواندن و فراگیری دانش هستند، اهمیت بیشتری دارد.
دو نوع حافظه داریم: حافظه کوتاه مدت و حافظه بلند مدت
هر آنچه که یاد میگیریم، ابتدا در حافظه کوتاه مدت جای میگیرد. این حافظه محدودیت گنجایش دارد. سپس وارد حافظه بلند مدت میشود که محدودیت گنجایش ندارد. مطالبی که وارد حافظه بلند مدت میشوند، فراموش نخواهند شد. بنابراین برای درس خواندن، باید مطالب را وارد حافظه بلند مدت کنیم.
حافظه قابل تقویت شدن است و برای آن راهکارها و روشهای بسیاری ارائه شده است. در این مقاله تعدادی از راهکارهای تقویت حافظه ارائه شدهاست.
قدرت حافظه مغز مانند قدرت عضلات بدن است. هر چقدر بیشتر از آن کار کشیده شود، قویتر میشود. بنابراین سعی کنید از مغز خود کار بکشید. البته همه فعالیتهای مغزی مناسب نیستند.
باید فعالیتهایی را انجام دهید که جدید باشند و برای انجام آنها، تلاش ذهنی زیادی نیاز داشته باشید و ذهنتان به چالش کشیده شود. برای مثال وقتی یک نوازنده ویولن قطعه دشواری را بنوازند که بر آن مسلط است، در واقع ذهن خود را دچار چالش نکرده است اما نواختن یک قطعه هر چند ساده برای اولین بار، به اندازه کافی چالش برانگیز است.
همچنین باید فعالیتهایی را انتخاب کنید که بتوانید آن را از اولین سطح شروع کنید و به تدریج مهارتتان را افزایش دهید. هنگامی که با یک سطح دشوار از مهارت مورد نظر، احساس راحتی کردید، میتوانید به سطح بالاتر بروید.
تمرینات فیزیکی و بدنی به هوشیار ماندن مغز شما کمک میکند. فعالیتهای بدنی اکسیژن را در مغز شما افزایش میدهد و خطرات احتمالی آسیب زننده به حافظه مانند دیابت و بیماریهای قلبی و عروقی را به حداقل میرساند.
تمرینهای هوازی به خصوص برای مغز بسیار مفیدند. بنابراین فعالیتهایی انتخاب کنید که خون را در رگهایتان پمپاژ میکند.
همچنین فعالیتهایی که به هماهنگی دست و چشم و مهارتهای پیچیده حرکتی نیاز دارند، برای مغز بسیار سودمندترند.
بحث تغذیه مناسب برای تقویت حافظه بسیار گسترده و تخصصی است. در اینجا به طور کلی به خوردن چند ماده مغذی اشاره میکنیم. مصرف گردو، کشمش، خرما و عسل برای وعده صبحانه توصیه میشود.
ماهی، سویا، عدس، ذرت، شیر، زرده تخم مرغ، تخم آفتابگردان، جوانه گندم، بادام زمینی، جودوسر و زنجبیل نیز از جمله مواد مفید برای تقویت حافظه هستند. مصرف سبزیجات و میوهها و چای سبز به دلیل داشتن آنتیاکسیدان و حفاظت از رادیکالهای آزاد مغز، توصیه میشود.
شکلات تلخ در همه جای دنیا بهعنوان غذای مغز شناخته میشود زیرا با افزایش جریان خون در بدن، حجم بالاتری از خون و اکسیژن را به مغز میرساند و باعث تقویت حافظه میشود.
توجه داشته باشید که در مصرف این مواد غذایی زیادهروی نکرده و تعادل را رعایت کنید.
استفاده زیاد از سردیجات مانند ماست ترش، دوغ، پنیر، گوشت گاو و… تاثیر منفی بر حافظه دارند. همچنین پژوهشهای اخیر نشان داده است، مصرف خوراکیهای پرچرب به خصوص فست فودها کارکرد مغز را کاهش داده و خطر بروز آلزایمر را افزایش میدهند.
مایعات کافی مصرف کنید. حدود 80 درصد مغز شما از آب تشکیلشده است. اگر دچار کمبود مایعات باشید، مغزتان نمیتواند بهدرستی کار کند. بنابراین حتماً در طول روز حداقل 6 تا 8 لیوان آب بنوشید.
اکثر افراد بزرگسال به 5/7 تا ۹ ساعت خواب شبانه نیاز دارند. حتی یک یا دو ساعت خواب کمتر از این میزان، روی عملکرد مغز از جمله حافظه، تاثیر میگذارد. تحقیقات نشان میدهند که خوابیدن برای تقویت حافظه ضروری است و حتی ثابت شده است که فعالیتهای اصلی تقویت حافظه در طول عمیقترین مراحل خواب رخ میدهد.
انسان موجودی اجتماعی است. ما به تنهایی نمیتوانیم زنده بمانیم و نیازهایمان را برطرف کنیم. ارتباط با دیگران بهترین تمرین برای تقویت حافظه و مغز است.
پژوهشها نشان میدهند داشتن روابط دوستانه سالم، نه تنها منجر به سلامت هیجانی و عاطفی فرد میشود بلکه سلامت مغز او را نیز بهبود میدهد.
در مطالعهای که در دانشکده سلامت عمومی دانشگاه هاروارد انجام شده است، پژوهشگران دریافتهاند افرادی که فعالیتهای اجتماعی بیشتری دارند، با سرعت کمتری دچار آلزایمر میشوند.
حتما شنیدهاید که میگویند ” خنده بر هر درد بی درمان دواست”.این ضرب المثل در مورد مغز و حافظه کاملاً صدق میکند. هر یک از احساسات ناخوشایند در ناحیه خاصی از مغز محدود شدهاند که عمل خندیدن بخش بزرگی از آن را درگیر خود میکند و جایی برای دیگر احساسات باقی نمیگذارد.
علاوه براین گوش دادن به لطیفههای دیگران و انجام شوخی با دوستان، قسمتهایی از مغز را فعال میکند که مربوط به یادگیری و خلاقیت هستند. روانشناس آمریکایی، «دنیل گلمن»، در کتاب معروف خود، به نام «هوش هیجانی»، مینویسد:«خنده، به افراد کمک میکند تا گستردهتر فکر کنند و آزادانهتر با دیگران همراه شوند».
مطالبی که به زبان حافظه شما باشند، در ذهنتان باقی میمانند. بنابراین شما ابتدا باید بدانید چه طور مطالب را به زبان حافظهتان درآورید. برای این منظور، روشهایی ارائه شده است که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
ذهن شما اطلاعات دسته بندی شده را بهتر فهمیده و در نتیجه بهتر به حافظه شما انتقال خواهد داد. اطلاعاتی مثل اعداد و عبارات پیچیده را میتوان به بخشهای کوچکتری تقسیم کرد و هر بخش را به طور جداگانه به یاد سپرد.
شما هر روز به طور ناخودآگاه برای به خاطر سپردن شماره تلفن، شماره موبایل، کد ملی یا شماره عابر بانک از این روش استفاده میکنید.
یک داستان غیر مرتبط پیدا کنید و آن را به مطلبی که میخواهید به خاطر بسپارید، ربط دهید. به این ترتیب با یادآوری داستان، آن مطلب را نیز به خاطر میآورید.
برای آنکه عبارت پیچیدهای را به یاد بسپارید، از حروف اول کلمات آن عبارت، کلمهای بسازید که دربردارنده آن عبارت باشد.
به عنوان مثال، به جای حفظ و به یادسپردن عبارتی مانند «نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران»، با قرار دادن حروف ابتدایی کلمات آن در کنار یکدیگر، واژه «نهاجا» را به خاطر میسپارید که نه تنها دربردارنده مفهوم اصلی آن است، بلکه به راحتی در حافظه ثبت میشود.
همچنین میتوانید حروف ابتدایی چند واژه که برای یک موضوع واحد هستند را کنار هم قرار دهید.
به عنوان مثال برای به یاد سپردن پر تیراژترین آثار ویلیام شکسپیر میتوان تنها کلمه “هاشم” را به یاد سپرد که از حروف ابتدایی واژههای “هملت”، “اتللو”، “شاه لیر” و “مکبث” ساخته شده است.
تصویر سازی ذهنی یکی از بهترین تکنیکها برای تقویت حافظه است. برای به خاطر سپاری کلمات، یک تصویر دیداری را در ذهن تداعی کنید. تصاویر زنده، رنگارنگ و سه بعدی مطالب را بهتر به یاد شما میآورند.
مشهورترین مثال برای این روش، کدینگهای آموزش زبان انگلیسی است که امروزه بسیار رایج شده است.
یکی از روش های موثر و کاربردی یادسپاری، استفاده از ریتمسازی است. به این معنا که تعدادی کلمه مرتبط به هم به وسیله یک ریتم و آهنگ خاص به یاد سپرده میشوند.
نمونه عینی این روش، شعرگونههایی است که برای حفظ و یادسپاری نام امامان شیعه ساخته شده است.
